दिवाळीचा सण आपल्यासोबत आनंद आणि तेज घेऊन येतो. या काळात घरे सुंदर दिव्यांनी सजवली जातात आणि सजावटीच्या दिव्यांनी सण साजरा केला जातो. मिठाई आणि स्नॅक्स वाटणे हा या सणाचा अविभाज्य भाग आहे जो आपण अजिबात चुकवू शकत नाही. सणासुदीच्या काळात आपण आपलं आरोग्य राखण्याचा आणि फिटनेसमध्ये राहण्याचा ही विचार करतो. मात्र, आनंदाची बातमी अशी आहे की, अधूनमधून हे पदार्थ आरोग्यासाठी हानिकारक नसतात, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. त्यामुळे या सणाचा अनुभव चांगला होण्यासाठी काही आरोग्यदायी खाण्याच्या टिप्स या लेखात दिल्या आहेत.
या सर्व गोष्टींबरोबरच आरोग्याचा विचार करून आपल्याला आपला फिटनेस प्रवास सुरू ठेवावा लागेल. मात्र, चांगली बाब म्हणजे अधूनमधून असे सेलिब्रेशन करणे आरोग्यासाठी हानिकारक नाही, असेही तज्ज्ञांचे मत आहे. तर येथे आम्ही तुमच्यासोबत काही टिप्स शेअर करत आहोत ज्यामुळे तुम्हाला कुटुंबासोबत सणासुदीच्या काळातील गोड आठवणी मिळतील.
गोड आठवणी जतन करा!
बेंगळुरूच्या क्लिनिकल आहारतज्ज्ञ ऋतुजा जोशी सांगतात, “जेवण कधीही सोडू नका. सणासुदीच्या काळात अनेकदा आपण आनंदाने जेवायला विसरतो. जोशी म्हणतात की या सवयीमुळे आपल्या इन्सुलिन नियमनावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. त्याऐवजी दिवाळीची मिठाई थोडी कमी करण्याचा सल्ला त्या देतात. याशिवाय तुम्ही तुमची मिठाई आणि स्नॅक्सचे वेळापत्रक ठरवून जास्त खाण्याची सवय टाळू शकता.
जोशी यांच्या मते, दर काही तासांनी थोडे थोडे खाण्यापेक्षा मिठाईचा संपूर्ण तुकडा खाणे चांगले, कारण यामुळे समाधानाची भावना मिळते आणि अतिखाण्याची सवयही टाळता येते. मात्र लगेच थांबणं इतकं सोपं नसतं, त्यामुळे हळूहळू त्याची सवय लावून घ्या.
फळे आणि भाज्यांना महत्त्व द्या
फिटनेसिक, मुंबईच्या संस्थापक आणि सल्लागार स्मृती मिश्रा म्हणतात, “ताजी फळे, भाज्या आणि पातळ प्रथिने खाल्ल्याने लालसा टाळण्यास मदत होते. सफरचंद, नाशपाती आणि बेरी सारख्या फळांमध्ये फायबरचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे आपल्याला बराच वेळ पोट भरल्यासारखे वाटते. एखाद्या व्यक्तीच्या आहारात क्विनोआ, तपकिरी तांदूळ आणि बाजरी सारख्या संपूर्ण धान्यांचा समावेश असू शकतो जे पोषक तत्वांनी समृद्ध असतात.
न्यूट्रिएंट्स जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, कार्बोहायड्रेटयुक्त पदार्थ तृप्ती कमी करतात, ज्यामुळे जास्त प्रमाणात खाण्याची प्रवृत्ती वाढते. प्रथिने आणि फायबरयुक्त पदार्थ आपल्याला बराच काळ पोट भरल्यासारखे वाटतात. हे अतिरिक्त कॅलरीचे सेवन रोखते आणि वजन नियंत्रित करण्यास मदत करते.
जेव्हा आपल्याला अधिक मिठाई खाण्याची इच्छा असते, तेव्हा आपण डार्क चॉकलेटदेखील निवडू शकतो, जो एक आरोग्यदायी पर्याय आहे, मिश्रा म्हणतात.
घरी बनवा!
घरगुती दिवाळी मिठाई आणि स्नॅक्स खाऊन आपण मधुमेहावर नियंत्रण ठेवू शकतो आणि आतड्याचे आरोग्य राखू शकतो. तथापि, जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने बर्याचदा रक्तातील साखर वाढू शकते जी मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी हानिकारक असू शकते. यामुळे इन्सुलिन रेझिस्टन्स होऊ शकतो, असे मिश्रा सांगतात.
जोशी म्हणतात, “यामुळे तुम्हाला थकवा जाणवू शकतो. जेव्हा आपण जास्त गोड पदार्थांचे सेवन करतो तेव्हा रक्तातील साखरेची वाढलेली पातळी कमी करण्यासाठी आपले शरीर अधिक इन्सुलिन तयार करते. मधुमेहावरील रामबाण उपाय इतके प्रभावी आहे की ते कधीकधी साखरेची पातळी सामान्यपेक्षा कमी करू शकते. यामुळे थकवा, चिडचिडेपणा आणि जास्त खाणे होऊ शकते.
मिश्रा पुढे सांगतात की, घरी मिठाई बनवून आपण साखर आणि मीठाचे प्रमाण नियंत्रित करू शकतो. “बाजारातून विकत घेतलेल्या मिठाईचे सेवन मर्यादित करा कारण त्यात उच्च चरबी आणि ट्रान्स फॅट असते जे हृदयाच्या आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. ”
घरगुती मिठाई आणि स्नॅक्सबद्दल सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे आपण निरोगी निवडी करू शकता. उदाहरणार्थ, आपण परिष्कृत पीठाऐवजी संपूर्ण धान्याचे पीठ निवडू शकता.
पुढे जोशी म्हणतात रिफाइंड पीठ किंवा बेकरी उत्पादनांमध्ये पुरेसे फायबर नसते. याचे जास्त सेवन केल्याने बद्धकोष्ठतेसारख्या आतड्यांसंबंधी आरोग्याच्या समस्या उद्भवू शकतात. आतड्याचे आरोग्य राखण्यासाठी आपल्या आहारात ताकाचा समावेश करण्याचा सल्ला जोशी देतात. ते दही, दही सारख्या प्रोबायोटिक युक्त पदार्थांची आणि संपूर्ण धान्यासारख्या फायबरयुक्त पदार्थांची शिफारस करतात. मिश्रा म्हणतात, “योग्य पचनासाठी तुम्ही आले, पुदिना, जिरे, बडीशेप, पपई आणि सेंद्रिय कोरफडीचा रस देखील घेऊ शकता.
दिवाळीनंतर डिटॉक्स
मिश्रा सांगतात की, यात दिवाळीच्या वेळी दररोज संतुलित आहार घेणे समाविष्ट आहे. “परिष्कृत धान्यांऐवजी ग्रिल्ड चिकन, टोफू, बीन्स, हिरव्या पालेभाज्या, संपूर्ण धान्य, बाजरी यासारख्या पातळ प्रथिनांचा समावेश करा,” त्या म्हणतात. “दिवाळीनंतर डिटॉक्ससाठी आपल्या आहारात ग्रीन टी, कॉफी, अॅपल साइडर व्हिनेगर, दालचिनी आणि चिया बियाण्यांचा समावेश करू शकता, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
आतड्यासाठी, मिश्रा विविध प्रकारचे स्मूदी आणि ओटमील पदार्थ खाण्याची शिफारस करतात. “जेवणाच्या दरम्यान ह्युमसबरोबर काही काकडी आणि गाजर किंवा स्नॅक म्हणून मूठभर बदामांचा आस्वाद घेऊ शकता. ”
थोडक्यात, मिश्रा म्हणतात की संपूर्ण आहार घ्या, भरपूर फळे आणि भाज्या खा, भरपूर पाणी आणि हर्बल चहा प्या. यामुळे दिवाळीनंतर आपल्या रुटीनमध्ये परतयेण्यास मदत होईल.
निरोगी खाण्यासाठी तज्ञांच्या काही टिप्स:
रात्रीचे जेवण हलके ठेवा. रात्री उशीरा काहीही खाणे टाळा.
निरोगी खाण्याच्या सवयींचा भाग म्हणून लहान प्लेट्स / वाट्या वापरून भाग नियंत्रण साध्य केले जाऊ शकते
दररोज २-३ लिटर पाणी प्या आणि हायड्रेटेड राहा. खनिजांनी युक्त नारळाचे पाणी नियमित प्यावे
अतिखाण्याच्या सवयी टाळण्यासाठी वेळेवर खा
सणासुदीच्या काळातही आपल्या वर्कआउट रुटीनला जा
