स्त्रियांमध्ये अंगावरून जाणारे पांढरे जाने (योनीतून स्त्राव) ही एक सामान्य आणि अत्यंत महत्वाची प्रक्रिया आहे. ज्याची त्यांना त्यांच्या चांगल्या आरोग्यासाठी नेहमीच गरज असते. हा एक क्रीमी आम्लयुक्त पदार्थ आहे जो स्त्रियांची योनी ओलसर ठेवण्याचे काम करतो. त्याचबरोबर हे वेळोवेळी योनी देखील साफ करते, ज्यामुळे संसर्ग टाळण्यास देखील मदत होते. अनेकदा स्त्रिया योनीतून स्त्राव किंवा अशा इतर विषयांवर बोलण्यास लाजाळू आणि संकोच करतात. परंतु सर्व महिलांनी आपल्या चांगल्या आरोग्याबद्दल आणि बर्थस्टोनच्या स्वच्छतेबद्दल जागरूक असणे आवश्यक आहे. योनीतून स्त्राव होण्याबद्दल बोलायचे झाले तर याचे अनेक प्रकार आणि रंग आहेत जे महिलांच्या आरोग्याच्या समस्यांबद्दल सांगतात. रंग आणि गंधातील फरकाचा अर्थ असा देखील होऊ शकतो की स्त्रियांना आरोग्याच्या विकारांची सुरुवात होऊ शकते.
हैदराबादयेथील रेनबो चिल्ड्रन्स हॉस्पिटल अँड बर्थ राइटच्या स्त्रीरोग आणि प्रसूती तज्ज्ञ डॉ. टी. राजेश्वरी रेड्डी सांगतात, “सामान्य योनीतून होणारा स्त्राव पाण्यासारखा पारदर्शक, स्लाइमसारखा गंधहीन आणि खाज न सुटता खाज सुटणारा असतो. हे आपल्याला सांगते की आपली जैव वनस्पती योग्य आहे आणि योनी निरोगी आहे. योनिमार्गातील एपिथेलियम आणि वनस्पती स्त्रियांच्या दैनंदिन जीवनात संसर्गाचा धोका कमी करतात. सार्वजनिक स्वच्छतागृहांचा वापर करणे, दिवसभर प्रवास करणे, घाम येणे किंवा बराच वेळ तेच कपडे परिधान केल्याने महिलांना अनेक संसर्गहोण्याचा धोका वाढतो.
याच विषयावर नैनी हॉस्पिटल प्रयागराजच्या स्त्रीरोग आणि प्रसूती तज्ज्ञ डॉ. स्वस्ती सिंह सांगतात की, ज्याप्रमाणे आपल्या डोळ्यांतील ओलावा महत्त्वाचा आहे, त्याचप्रमाणे योनीतील ओलाव्यासाठी स्त्राव खूप महत्वाचा आहे. मासिक पाळीच्या १२ ते १४ दिवसांच्या आत आपल्या योनीतून पांढरा स्त्राव, ज्याला कसलाही वास नसतो, तो निरोगी स्राव असतो.
स्त्रियांसाठी योनीतून स्त्राव (White-Discharge) का महत्वाचा आहे?
स्त्राव हा स्त्रीच्या योनिमार्गाच्या आरोग्याचा एक महत्त्वाचा भाग आहे आणि सामान्यत: पांढऱ्या रंगाचा असतो, जो योनीची स्वच्छता आणि निरोगी योनीमायक्रोफ्लोरा राखण्यास मदत करतो. या प्रक्रियेत, योनीतून स्त्राव दररोज सामान्यपणे होऊ शकतो आणि एखाद्या महिलेच्या योनीच्या आरोग्याचा एक विशेष भाग आहे. सहसा, योनीतून हलका स्त्राव पूर्णपणे सामान्य असतो परंतु मासिक पाळीदरम्यान रंग आणि गंधामध्ये फरक असतो. अशा वेळी कशाचीही चिंता करण्याची गरज नाही.
योनीतून स्त्राव होण्याची कारणे
योनीतून स्त्राव(White-Discharge in women) होण्याची अनेक कारणे असू शकतात, ज्यात योनिमार्गाच्या आरोग्याशी संबंधित बदल जसे की संक्रमण, हार्मोनल बदल (जसे की गर्भधारणा, ओव्हुलेशन), गर्भधारणा, स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष किंवा योनीशी संबंधित इतर समस्या ंचा समावेश आहे. रजोनिवृत्ती, विशिष्ट औषधांचे नियमित सेवन (अँटीबायोटिक्स किंवा स्टिरॉइड्स), मधुमेह किंवा आरोग्याच्या इतर समस्या.
डॉ. स्वस्ती सांगतात, “योनीतून स्त्राव होण्याचे अनेक प्रकार आहेत, ज्यामध्ये ओव्हुलेशन किंवा पीरियड सायकलच्या 14 दिवसांच्या आसपास तुम्हाला स्त्राव होऊ शकतो. या दरम्यान आपल्याला चिकट स्राव होऊ शकतो, जो सामान्य मानला जातो. परंतु जर आपला स्त्राव जाड असेल किंवा खूप खाज सुटणारा वास येत असेल तर तो सामान्य स्त्राव नाही. ”
योनीतून जास्त किंवा असामान्य स्त्राव शरीरात काहीतरी गडबड असल्याचे लक्षण असू शकते. या प्रकरणात, आपण स्रावाचा रंग, वास आणि प्रमाण किरकोळपेक्षा जास्त लक्ष दिले पाहिजे.
योनीतून स्त्राव होण्याची लक्षणे
डॉ. राजेश्वरी रेड्डी सांगतात, “योनीतून स्त्राव होण्याचा रंग पांढऱ्यावरून पिवळा, हलका हिरवा, तपकिरी झाला आणि त्यात खाज सुटते तसेच दही आणि चीज, तसेच खूप दुर्गंधी येते. स्रावातील हे सर्व बदल योनिमार्गाच्या संसर्गाची लक्षणे आहेत. ”
सामान्य स्त्रावामध्ये दुर्गंधी येत नाही तर असामान्य स्त्रावमध्ये दुर्गंधी येणे सामान्य आहे. स्त्रावामध्ये जळजळ आणि खाज येणे ही संसर्गाची लक्षणे आहेत. सामान्य स्रावाचा रंग स्पष्ट किंवा पांढरा असतो, तर असामान्य स्राव लाल ते गडद तपकिरी, पिवळा रंग किंवा हिरवा असू शकतो. स्त्रियांनी त्यांच्याकडे स्त्राव किती प्रमाणात आहे याकडे लक्ष दिले पाहिजे आणि ते जास्त जाड आणि जास्त जाड नसावे.
योनी निरोगी ठेवण्यासाठी काळजी घेणे महत्वाचे आहे.
कोणत्याही प्रकारचा संसर्ग टाळण्यासाठी महिलांनी आपली योनी साफ करण्याकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे. योनी नियमित स्वच्छ करा, यासाठी तुम्ही कोमट पाण्याचा वापर करू शकता. धुतल्यानंतर सुती कापडाच्या साहाय्याने तो भाग नीट वाळवावा. महिलांनी वेळोवेळी स्त्रीरोगतज्ज्ञांकडे जावे. शरीरात कोणतेही बदल होऊ नयेत यासाठी नियमित तपासणी करा. जर तुम्हाला योनीशी संबंधित काही समस्या असेल तर त्यासाठी जे काही औषध सुरू आहे ते वेळेवर घेत रहा. निरोगी जीवनशैली आपल्याला अनेक समस्यांपासून दूर ठेवण्यास मदत करते. नियमित व्यायाम करावा, निरोगी आणि संतुलित आहार घ्यावा, धूम्रपान आणि अल्कोहोलचे सेवन टाळावे आणि ताण घेऊ नये.
