ತೇಗು ಬಂದಾಗ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಸಿವಿಸಿಯಾಗಬಹುದು. ಜೋರಾಗಿ ತೆಗಬೇಕೇ ಬೇಡವೇ, ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಬೇಕೇ ಎನ್ನುವುದು ನೀವು ಎಲ್ಲಿದ್ದೀರಿ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ತೇಗು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ತೇಗು ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಾ ಊಟ ಮಾಡಿದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದ್ದರೆ, ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಅಸಭ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತೊಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ ಬನ್ನಿ.
ತೇಗು ಎಂದರೇನು?
ಉಬ್ಬುವುದು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಶಾರೀರಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಬಾಯಿಯ ಮೂಲಕ ದೇಹದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪುಣೆ ಮೂಲದ ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋಎಂಟರಾಲಜಿಸ್ಟ್ ಡಾ.ಕ್ಷೀತಿಜ್ ಕೊಠಾರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
“ಬೆಲ್ಚಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಎರಕ್ಟೇಶನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತೇಗು ಆಯಾಚಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು” ಎಂದು ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಕರಾದ ಡಾ ರಾಜೇಶ್ ಪೆಂಡ್ಲಿಮರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಹೊಟ್ಟೆ ಉರಿಯುವುದು ಏಕೆ?
ಆಮ್ಲ ಮತ್ತು ಆಹಾರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಅನಿಲಗಳು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನಿಲವನ್ನು ಬಾಯಿಯ ಮೂಲಕ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉಬ್ಬುವಿಕೆಯ ಇತರ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತರಾತುರಿಯಲ್ಲಿ ತಿನ್ನುವಾಗ ಮತ್ತು ಕುಡಿಯುವಾಗ, ಗಾಳಿಯು ಬಾಯಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅನ್ನನಾಳದ ಮೂಲಕ ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಡಾ ಕೊಠಾರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
“ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನಿಲವು ಹೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನಿಲವನ್ನು ಹೊರಹಾಕಲು ನಮಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಸಿಗಲು ತೇಗು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಡಾ ಪೆಂಡ್ಲಿಮರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಯಾವ ಆಹಾರಗಳು ತೇಗನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ?
“ಪಾಪಾಡ್‌ನಂತಹ(ಹಪ್ಪಳ) ಸೋಡಾವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳ ಸೇವನೆಯು ತೇಗನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ. ಸೋಡಾ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಆಮ್ಲಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತದೆ, ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ತಂಪು ಪಾನೀಯಗಳು ಮತ್ತು ಬಿಯರ್‌ನಂತಹ ಗಾಳಿಯಾಡಿಸಿದ ಪಾನೀಯಗಳು ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ತೇಗು ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ”ಎಂದು ಡಾ ಕೊಥಾರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಹೆಚ್ಚಿನ ನಾರಿನಂಶವಿರುವ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಸಮತೋಲಿತ ಆಹಾರದ ಅನಿವಾರ್ಯ ಭಾಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ ತೇಗಿನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತವೆ.
“ಬೀನ್ಸ್, ಬಟಾಣಿ, ಮಸೂರಗಳಂತಹ ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು, ಬ್ರೊಕೊಲಿ, ಸೇಬು, ಟೊಮೆಟೊಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಗಳು ಸಹ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ ಅನಿಲದ ಮೂಲಗಳಾಗಿವೆ” ಎಂದು ಡಾ ಕೊಥಾರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ತೇಗು ಬರುವ ಪ್ರಮಾಣವು ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ.
ತೇಗು ಸಾಮಾನ್ಯವೇ?
ಡಾ ಕೊಠಾರಿ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಸಮಸ್ಯೆಯ ಸೂಚಕವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆ. “ಇದು ಯಾವುದೇ ರೋಗಗಳ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಲಕ್ಷಣವಲ್ಲವಾದರೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಳಂಕವು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾರೀ ಭೋಜನದ ನಂತರ ಮೂರರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ತೇಗು ಸಹಜ. ಅತಿಯಾಗಿ ತೇಗು ಬರುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಡಾ ಪೆಂಡ್ಲಿಮರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಊಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸದೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ತೇಗುತ್ತಿದ್ದರೆ ಅದು ಅಸಹಜವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಜಠರದುರಿತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಉರಿಯೂತವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
“ಅತಿಯಾದ ತೇಗು ಇದ್ದರೆ ಅದರ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮೇಲಿನ ಜಠರಗರುಳಿನ (gastrointestinal endoscopy) ಎಂಡೋಸ್ಕೋಪಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವರು ಪ್ರೋಟಾನ್ ಪಂಪ್ ಇನ್ಹಿಬಿಟರ್ಗಳನ್ನು (PPIs) ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಕೌಂಟರ್ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇದರಿಂದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಬಹುದು, ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅದು ಮತ್ತೆ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಡಾ ಪೆಂಡ್ಲಿಮರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ತೇಗು ಬಿಕ್ಕಳಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಹೇಗೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ?
ಬರ್ಪ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬಿಕ್ಕಳಿಕೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಡಾ. ಪೆಂಡ್ಲಿಮರಿ, ತೇಗು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನಿಲವು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಬಿಕ್ಕಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವು ಹಾನಿಕರವಲ್ಲದ ಅಂಶಗಳಿಂದ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಯಕೃತ್ತು ಅಥವಾ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಕಾಯಿಲೆಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ, ತೇಗು ಕೇವಲ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ತೇಗು
ವಯಸ್ಕರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತೇಗುವಾಗ ಯೋಚಿಸಿದರೆ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಆಹಾರದ ಅವಧಿಯ ನಂತರ ತೇಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗೋವಾ ಮೂಲದ ಶಿಶುವೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ನಿಯೋನಾಟಾಲಜಿಸ್ಟ್ ಡಾ ಸುವರ್ಣ ನಾಯಕ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿಶುಗಳು ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುವಾಗ ಗಾಳಿಯನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಅನಿಲದ ರಚನೆಯು ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ಹಿಗ್ಗುವಿಕೆ (ಹೊಟ್ಟೆಯ ವಿಸ್ತರಣೆ), ಉದರಶೂಲೆ (ತೀವ್ರವಾದ ಅಳುವುದು) ಮತ್ತು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇದು ಹೊಟ್ಟೆ ನೋವು ಮತ್ತು ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಅದೇ ಮಗುವಿಗೆ ತೆಗಿಸಿದರೆ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಅನಿಲದ ಶೇಖರಣೆಯನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
UNICEF ಪ್ರಕಾರ, ಅಳುವುದು, ಕಮಾನು ಬೆನ್ನು (arched back), ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗೆ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಎಳೆಯುವುದು ( drawing legs into the tummy) ಅಥವಾ ಮುಷ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಗಿಗೊಳಿಸುವುದು ಮಗುವಿನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ಅನಿಲದ ಚಿಹ್ನೆಗಳು.
ಮಗುವಿಗೆ ಹೇಗೆ ತೇಗಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ, ಡಾ ನಾಯ್ಕ್ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ “ಮಗುವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳಿ, ಮಗುವಿನ ತಲೆಯು ನಿಮ್ಮ ಭುಜದ ಮೇಲಿರಲಿ. ನಿಮ್ಮ ಇನ್ನೊಂದು ಕೈಯಿಂದ ಮಗುವಿನ ಬೆನ್ನನ್ನು ತಟ್ಟಿ” ಮಗುವನ್ನು ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ಉಲ್ಟಾ ಮಲಗಿಸಿಕೊಂಡು ಅಥವಾ ಅವುಗಳನ್ನು ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೂರಿಸಿಕೊಂಡು ಬೆನ್ನನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ತಟ್ಟುವ ಮೂಲಕ ತೇಗು ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಬಹುದು.
ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕೂಡ ತೇಗುತ್ತವೆ
ಬರ್ಪಿಂಗ್ ಕೇವಲ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಹಸುಗಳು, ಆಡುಗಳು ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳಂತಹ ಮೆಲುಕು ಹಾಕುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಫೈಬರ್ ಆಹಾರವನ್ನು ಜೀರ್ಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಉಪ-ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಮೀಥೇನ್ ಅನ್ನು ಹೊರಹಾಕುತ್ತವೆ. ಎಸಿಸಿ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಅನಿಮಲ್ ಸೈನ್ಸ್‌ನ ಆದೇಶದಂತೆ, ಮೆಲುಕು ಹಾಕುವ ಜಾನುವಾರುಗಳು ದಿನಕ್ಕೆ 250 ರಿಂದ 500 ಲೀ ಮೀಥೇನ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು.
