गर्भधारणेचे तीव्र फॅटी यकृत ही एक गंभीर स्थिती आहे जी गर्भधारणेच्या शेवटच्या महिन्यांत होऊ शकते. हे धोकादायक आहे कारण यकृताच्या पेशींमध्ये चरबी अचानक जमा होते.
गर्भधारणेचे तीव्र फॅटी यकृत (AFLP) ही एक गंभीर समस्या आहे जी सहसा गर्भधारणेच्या शेवटच्या भागात होते. जरी हे सामान्य नसले तरीही, डॉक्टर गर्भधारणेदरम्यान सर्वात गंभीर समस्यांपैकी एक मानतात.
डॉ. चेतन रमेश कलाल, जे यकृत रोगांचे तज्ञ आहेत, ते स्पष्ट करतात की AFLP म्हणजे जेव्हा यकृताच्या पेशींमध्ये चरबी अचानक जमा होते, ज्यामुळे यकृत योग्यरित्या काम करणे थांबवते आणि शेवटी निकामी होते. ही स्थिती, ज्याला यकृताचा तीव्र पिवळा शोष देखील म्हणतात, आई आणि बाळ दोघांसाठी खरोखर धोकादायक असू शकते.
AFLP कशामुळे होतो?
चेन्नईतील फोर्टिस मलार येथील गॅस्ट्रोएन्टेरोलॉजी आणि यकृत प्रत्यारोपणाच्या शस्त्रक्रियेतील प्रमुख विशेषज्ञ, प्रोफेसर डॉ. नीलमेकम थोप्पा कपाली स्पष्ट करतात की गर्भधारणेदरम्यान शरीर फॅटी ऍसिड कसे हाताळते या समस्यांमुळे ही स्थिती उद्भवते. अंदाज बांधणे कठीण आहे. नेमके कारण अद्याप पूर्णपणे समजलेले नाही. परंतु अलीकडील संशोधन असे सुचविते की पेशी फॅटी ऍसिडचे विघटन कसे करतात या समस्यांमुळे असे होऊ शकते, जे चरबीच्या घटकांसारखे आहे.
डॉ. कलाल सांगतात की फॅटी ऍसिडस् तोडण्यासाठी आवश्यक असलेले एक महत्त्वाचे एंझाइम गहाळ असू शकते, ज्यामुळे खूप चरबी जमा होऊ शकते. ते असेही नमूद करतात की इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन सारखे हार्मोन्स, जे गर्भधारणेदरम्यान खूप बदलतात, शरीराद्वारे चरबीचा वापर कसा होतो हे गोंधळात टाकू शकतात.
साधारणपणे, यकृतामध्ये सुमारे 5% चरबी असणे आवश्यक आहे. परंतु ही समस्या असलेल्या महिलांमध्ये हे प्रमाण 13% ते 19% पर्यंत जाऊ शकते. ही अतिरिक्त चरबी, यकृताच्या पेशींनी बनवलेल्या अमोनियाबरोबर एकत्रितपणे जेव्हा ते चरबी तोडतात तेव्हा यकृत निकामी होते.
सावधगिरी
डॉ कपाली स्पष्ट करतात की जेव्हा एखादी स्त्री गरोदर असते तेव्हा तिच्या शरीरात मोठे बदल होतात. त्यामुळे दारू पिणे टाळणे, वजन नियंत्रित करणे आणि सकस आहारासोबत संतुलित आहार घेणे खरोखरच महत्त्वाचे आहे. सुरक्षित राहण्यासाठी, व्यक्तीने गर्भधारणेदरम्यान स्वतःची काळजी घेतली पाहिजे आणि यकृताच्या गंभीर समस्या टाळण्यासाठी त्यांच्या यकृताची काळजी घेतली पाहिजे.
डॉ कलाल असेही सांगतात की, सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे गरोदर असताना नियमित तपासणी करणे. हे डॉक्टरांना आई आणि बाळाच्या आरोग्यावर लक्ष ठेवण्यास मदत करते. मनोरंजक औषधे आणि हानिकारक पदार्थांपासून दूर राहणे देखील खरोखर महत्वाचे आहे. पुरेशी विश्रांती घेणे, तणावाचे व्यवस्थापन करणे, त्वरीत वैद्यकीय मदत घेणे आणि समस्या लवकर शोधणे यामुळे खरोखरच मोठा फरक पडू शकतो.
गर्भधारणेच्या तीव्र फॅटी लिव्हरसाठीचे उपचार
गर्भधारणेच्या काळामध्ये तीव्र फॅटी लिव्हरचे (ADLP) लवकर निदान होणे आणि त्यासाठी त्वरित वैद्यकीय मदत घेणे खरोखर महत्वाचे आहे. डॉ. कलाल यांच्या म्हणण्यानुसार, एखाद्या व्यक्तीला याचे निदान झाल्यास आई आणि बाळ दोघांवरही बारकाईने लक्ष ठेवणे आवश्यक असते.
बाळाला ताबडतोब जन्म देणे हाच त्यावरील एकमेव उपाय आहे. डॉ. कपाली म्हणतात की, बाळंतपणानंतर ADLP निघून जातो आणि आई बरी होते. डिलिव्हरी महत्त्वाची आहे कारण यकृत नीट काम करत नसल्यामुळे श्वासोच्छवासावर परिणाम होतो आणि मूत्रपिंडात समस्या उद्भवू शकतात, जे आई आणि बाळ दोघांसाठीही धोकादायक असते.
डॉ. कलाल सांगतात की, बहुतेक केसेस या चांगल्या वैद्यकीय सेवेने मार्गी लावता येतात. त्या समस्या लवकर शोधून काढता येतात आणि बाळाला लवकर जन्म देता येतो. परंतु काही प्रकरणांमध्ये, ADLP उशीरा आढळल्यास आणि यकृत निकामी होऊ लागल्यास, गर्भवती महिलेच्या यकृत प्रत्यारोपणाची आवश्यकता निर्माण होते.
टेकवेज
- गरोदरपणातील तीव्र फॅटी लिव्हर ही एक गंभीर परंतु असामान्य समस्या आहे. हे बर्याचदा गर्भधारणेच्या शेवटच्या भागात होते.
- त्वचा पिवळी पडणे (कावीळ) हे नेहमीचे लक्षण आहे. एकदा सापडल्यानंतर, आई आणि बाळाला सतत घड्याळाची आवश्यकता असते.
- हे दोघांसाठी प्राणघातक असू शकते आणि बाळाला लवकर जन्म देणे हा एकमेव उपाय आहे.
- समस्या टाळण्यासाठी गर्भधारणेदरम्यान निरोगी राहणे आणि लिव्हरची काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे.
